تداخلات دارویی شایع در کودکان
تداخلات دارویی در کودکان، به‌ویژه در شرایط بیماری‌های شایع یا مصرف چند دارو، می‌تواند خطرناک باشد. کودکان به دلیل وزن کمتر، متابولیسم متفاوت و حساسیت بیشتر به داروها، در معرض عوارض جانبی جدی قرار دارند. در این مقاله به مهم‌ترین تداخلات دارویی در کودکان اشاره می‌کنیم تا والدین و پزشکان بتوانند آگاهانه‌تر داروها را تجویز یا مصرف کنند.
۱. تداخلات داروهای ضد تب و درد
ایبوپروفن و آسپیرین
ایبوپروفن (داروی ضد التهاب غیر استروئیدی) می‌تواند با آسپیرین تداخل کند و اثر ضد تجمع پلاکتی آسپیرین را کاهش دهد. از طرف دیگر مصرف آسپیرین در کودکان زیر ۱۲ سال در صورت وجود عفونت ویروسی می‌تواند منجر به سندروم ری شود که بسیار خطرناک و کشنده است.
ایبوپروفن و استامینوفن
این دو دارو معمولا برای کنترل تب با هم استفاده می‌شوند اما باید طبق دوز و زمان‌بندی مشخص باشد. مصرف بی‌رویه می‌تواند باعث آسیب کبدی و کلیوی شود.
۲. تداخل آنتی‌هیستامین‌ها
دیفن‌هیدرامین و ستیریزین
هر دو از آنتی‌هیستامین‌ها هستند. دیفن‌هیدرامین از نسل اول بوده و خواب‌آلودگی شدیدی ایجاد می‌کند. مصرف همزمان آن با ستیریزین (نسل دوم) اثرات خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز را تشدید می‌کند. این تداخل در کودکان ممکن است منجر به کاهش فعالیت، خواب بیش از حد یا بروز بی‌قراری شود.
۳. تداخلات آنتی‌بیوتیک‌ها
آزیترومایسین و داروهای ضد اسید معده
مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل آزیترومایسین همراه با داروهای ضد اسید حاوی آلومینیوم یا منیزیم، می‌تواند باعث کاهش جذب آزیترومایسین شود. بهتر است آزیترومایسین دو ساعت قبل یا بعد از این داروها مصرف شود.
آزیترومایسین و اندانسترون هر دو داروهایی هستند که در کودکان استفاده می‌شوند، اما مصرف همزمان آن‌ها ممکن است باعث افزایش خطر برخی عوارض جانبی شود. به طور خاص، هر دو دارو می‌توانند بر ریتم قلب تأثیر بگذارند و خطر طولانی شدن فاصله QT در نوار قلب را افزایش دهند. این وضعیت می‌تواند منجر به آریتمی‌های قلبی شود که در موارد نادر ممکن است خطرناک باشد.
آموکسی‌سیلین و پروبنسید
پروبنسید، داروی درمان نقرس، باعث افزایش سطح آموکسی‌سیلین در خون می‌شود که ممکن است به مسمومیت دارویی منجر شود.
ریفامپین و قرص‌های ضدبارداری: ریفامپین می‌تواند اثربخشی قرص‌های ضدبارداری را کاهش دهد، بنابراین استفاده از روش‌های پیشگیری اضافی توصیه می‌شود.
پنی‌سیلین و متوترکسات: مصرف همزمان این دو دارو ممکن است باعث عوارض جانبی جدی شود، اما برخی اشکال پنی‌سیلین مانند آموکسی‌سیلین ممکن است ایمن‌تر باشند.
داکسی‌سایکلین و الکل: مصرف الکل می‌تواند اثربخشی داکسی‌سایکلین را کاهش دهد، به‌ویژه در افرادی که سابقه مصرف زیاد الکل دارند.
آمینوگلیکوزیدها (مثل جنتامایسین) و داروهای مدر مثل لازیکس:
مصرف همزمان این داروها می‌تواند خطر آسیب به کلیه‌ها و گوش را افزایش دهد.
ترایمتوپریم-سولفامتوکسازول (کوترموکسازول) و متوترکسات:
مصرف همزمان این داروها ممکن است خطر سمیت متوترکسات را افزایش دهد، بنابراین معمولاً در این شرایط پزشکان نظارت دقیق انجام می‌دهند.
آنتی‌بیوتیک‌ها و شیر
آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند تتراسایکلین‌ها (که در کودکان زیر ۸ سال ممنوع هستند) با کلسیم موجود در شیر ترکیب شده و جذب آن‌ها را کاهش می‌دهند. آزیترومایسین و آموکسی‌سیلین تداخل مهمی با شیر ندارند.
۴. تداخلات داروهای ضد تشنج
فنی‌توئین و آنتی‌بیوتیک‌ها
فنی‌توئین با آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل آزیترومایسین و مترونیدازول تداخل دارد و می‌تواند سطح این داروها را تغییر دهد.
کاربامازپین و استامینوفن
کاربامازپین باعث کاهش اثر استامینوفن می‌شود. مصرف همزمان این دو باید با نظارت پزشک صورت گیرد.
۵. تداخل داروهای سرماخوردگی و سرفه
دیفن‌هیدرامین و دکسترومتورفان
این ترکیب در شربت‌های سرماخوردگی وجود دارد. مصرف بیش از حد آن‌ها می‌تواند باعث خواب‌آلودگی مفرط، کاهش سطح هوشیاری و در برخی موارد اختلالات تنفسی در کودکان شود.
شربت سرفه و داروهای ضد حساسیت
برخی داروهای ضد سرفه حاوی آنتی‌هیستامین‌ها هستند. مصرف این داروها همراه با دیگر آنتی‌هیستامین‌ها باعث تشدید اثرات خواب‌آور و کاهش تمرکز در کودک می‌شود.
۶. تداخل ویتامین‌ها و مکمل‌ها
آهن و کلسیم
مصرف همزمان مکمل آهن با شیر یا مکمل‌های کلسیم باعث کاهش جذب آهن می‌شود. بهتر است آهن در زمان‌های جداگانه و با معده خالی مصرف شود.
ویتامین D و داروهای ضد تشنج
داروهای ضد تشنج مانند فنی‌توئین و فنوباربیتال می‌توانند باعث کاهش سطح ویتامین D در بدن شوند که در کودکان به نرمی استخوان منجر می‌شود.
۷. تداخلات کورتیکواستروئیدها
پردنیزولون و ایبوپروفن
مصرف همزمان کورتیکواستروئیدها مثل پردنیزولون با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن خطر بروز زخم معده و خونریزی گوارشی را افزایش می‌دهد.
جمع‌بندی
تداخلات دارویی در کودکان به دلیل مصرف همزمان داروهای مختلف برای بیماری‌های شایع مانند تب، عفونت و آلرژی بسیار مهم است. والدین باید از مصرف خودسرانه دارو اجتناب کرده و در صورت نیاز به مصرف چند دارو به‌طور همزمان، حتما با پزشک یا داروساز مشورت کنند. تشخیص تداخلات دارویی و نظارت بر مصرف صحیح آن‌ها از ایجاد عوارض جدی جلوگیری می‌کند.
اگر سوالی دارید در قسمت نظرات دیدگاه خود را بنویسید یا در اینستاگرام مارا دنبال کنید.
