مقاله کامل: خونریزی گوارشی در اطفال
خونریزی گوارشی در اطفال یکی از نگرانی‌های عمده‌ای است که ممکن است والدین و پزشکان با آن مواجه شوند. این وضعیت می‌تواند از یک مشکل ساده و خوش‌خیم تا یک شرایط تهدیدکننده زندگی متغیر باشد. خونریزی‌های گوارشی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: خونریزی‌های گوارشی فوقانی و خونریزی‌های گوارشی تحتانی.
- تعریف و طبقه‌بندی خونریزی گوارشی
خونریزی گوارشی فوقانی: خونریزی از مری، معده یا دوازدهه که ممکن است به صورت استفراغ خونی (هماتمز) یا مدفوع سیاه (ملنا) ظاهر شود.
خونریزی گوارشی تحتانی: خونریزی از قسمت‌های پایین‌تر دستگاه گوارش شامل روده باریک، کولون و رکتوم که به صورت خون روشن در مدفوع (هماتوشزی) یا مدفوع تیره بروز می‌کند.
- علل خونریزی گوارشی در اطفال
علل مختلفی می‌توانند منجر به خونریزی گوارشی در کودکان شوند، که بر اساس ناحیه مورد نظر به دو بخش فوقانی و تحتانی تقسیم می‌شوند:
علل خونریزی گوارشی فوقانی:
ازوفاژیت: التهاب مری که به علت رفلاکس شدید یا بلع اجسام تیز رخ می‌دهد.
وریدهای واریسی مری: که در کودکان مبتلا به بیماری‌های کبدی دیده می‌شود.
زخم معده یا دوازدهه: به دلیل مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یا عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری.
سندرم مالوری-ویس: پارگی‌های مخاطی مری ناشی از استفراغ‌های شدید.
علل خونریزی گوارشی تحتانی:
پولیپ‌های روده: که می‌تواند منجر به خونریزی‌های بدون درد و مزمن شود.
بیماری التهابی روده (IBD): مانند کولیت اولسروز یا بیماری کرون.
عفونت‌های روده‌ای: مانند عفونت‌های باکتریایی ناشی از سالمونلا، شیگلا و یا عفونت‌های ویروسی.
آنژیو دیسپلازی: اختلال در رگ‌های خونی که می‌تواند در کولون خونریزی ایجاد کند.
- علائم بالینی
علائم بسته به شدت و محل خونریزی متفاوت است:
استفراغ خونی: نشان‌دهنده خونریزی در نواحی فوقانی دستگاه گوارش.
مدفوع سیاه (ملنا): به دلیل حضور خون هضم شده در مدفوع.
خون روشن در مدفوع (هماتوشزی): نشان‌دهنده خونریزی در نواحی تحتانی مانند کولون.
ضعف، سرگیجه و افت فشار خون: در صورت از دست دادن خون زیاد.
درد شکمی: که می‌تواند به محل خونریزی و علت آن اشاره داشته باشد.
- تشخیص
تشخیص خونریزی گوارشی در اطفال به بررسی دقیق تاریخچه بیمار و معاینه فیزیکی نیاز دارد. روش‌های تشخیصی شامل:
آزمایش مدفوع: برای بررسی خون مخفی.
اندوسکوپی: برای مشاهده مستقیم و تشخیص دقیق محل خونریزی.
تصویربرداری: مانند سونوگرافی یا MRI برای بررسی اختلالات ساختاری.
آزمایش‌های خون: برای ارزیابی سطح هموگلوبین و شمارش پلاکت‌ها.
- درمان
درمان خونریزی گوارشی بستگی به علت و شدت خونریزی دارد:
تثبیت وضعیت بیمار: در موارد خونریزی شدید، مداخلات اولیه شامل جایگزینی مایعات و فرآورده‌های خونی است.
درمان دارویی: مانند تجویز مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) برای زخم‌های معده و دوازدهه، یا استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌ها.
درمان اندوسکوپیک: برای بستن رگ‌های واریسی یا تزریق مواد مخصوص جهت جلوگیری از خونریزی.
جراحی: در مواردی که خونریزی با مداخلات غیرجراحی کنترل نمی‌شود یا علت‌های ساختاری وجود دارند، جراحی توصیه می‌شود.
- پیشگیری
پیشگیری از خونریزی گوارشی در کودکان شامل اقدامات زیر است:
اجتناب از مصرف بی‌رویه داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی.
کنترل و درمان به موقع عفونت‌های هلیکوباکتر پیلوری.
پایش و درمان اختلالات کبدی برای جلوگیری از واریس‌های مری.
تغذیه مناسب و اجتناب از بلع اجسام خارجی.
نتیجه‌گیری
خونریزی گوارشی در اطفال یک وضعیت بالقوه جدی است که نیاز به توجه و مدیریت دقیق دارد. تشخیص سریع و درمان به موقع می‌تواند خطرات ناشی از این مشکل را کاهش داده و نتایج بهتری برای بیمار فراهم آورد. با افزایش آگاهی والدین و پرسنل پزشکی درباره علائم و روش‌های پیشگیری، می‌توان از بروز مشکلات پیچیده‌تر جلوگیری کرد.
این مقاله برای والدین و کادر درمانی می‌تواند راهنمای مفیدی در شناسایی و مدیریت خونریزی‌های گوارشی در کودکان باشد.
