به بهانه ی روز جهانی آگاهی از اتیسم
امسال روز دوم آوريل 2024، برابر با 14 فروردين 1403 است. این روز از طرف سازمان های بین المللی روز جهانی آگاهی از اتیسم نام گذاری شده است. هر سال به مناسبت همین روز شعاری جهت آگاهی در نظر گرفته می شود.
شعار روز جهانی آگاهی از اتیسم در سال 2024 میلادی:
“حرکت از بقا به شکوفایی: افراد اتیستيك ديدگاه منطقه ای را به اشتراك می گذارند”
🤬 اختلال طیف اتیسم ASD چیست؟
اتیسم را اولین بار” کانر “, در سال ۱۹۵۳ کشف کرد. این اختلال نوعی اختلال عصبی/تحولی ست؛ نرخ شیوع اختلال طیف اتیسم در آمریکا و سایر کشورها حدود ۱% است.
🔽اختلال طیف اتیسم(autism spectrum disorder)،
بر اساس آزمایشهای بالینی و بر محور دو جنبه ی رفتاری تشخیص داده می شوند:
(۱) تأخیر یا نقص در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی؛
(۲) رفتارهای تکراری و علایق محدود.
به هنگام در نظر گرفتن سمپتوم های dsm، در این دو زمینه ی رفتاری، برای دیاگنوز اختلال طیف اتیسم، باید به سن فرد و این که در کدام مرحله ی رشد قرار دارد توجه داشت.
بر اساس معیارهای dsm، حضورسمپتوم های زیر در نوزادی و خردسالی به گونه ای که در عملکرد اجتماعی, شغلی یا سایر زمینه های عملکردی مهم منجر به اختلال شده و علت آنها معلولیت ذهنی یا تأخیر رشدی کلی نباشد به عنوان معیارهای اختلال طیف اتیسم محسوب می شوند:
🚩نقص در تقابل یا تعامل اجتماعی -هیجانی. این نقص، روی یک پیوستار قرار دارد که از نزدیک شدن به دیگران به صورت غیر عادی و عدم مصاحبت نوبتی شروع می شود، از علاقه ی اندک به اشتراک گذاشتن علایق، هیجان ها، و عواطف خود، و واکنش نه چندان زیاد و مناسب به علایق و هیجان های دیگران عبور کرده و به بی اعتنایی کامل به تعامل اجتماعی و پیشقدم شدن در آن می انجامد.
🚩داشتن نقص و مشکل در رفتارهای ارتباطی غیرکلامی، ضروری برای تعامل اجتماعی؛ که این مشکل هم روی یک پیوستار قرار دارد و از ضعف در ادغام روش های ارتباطی کلامی و غیر کلامی توسط فرد شروع شده و از ناهنجاری در تماس چشمی و زبان بدن و نقص در درک روش های غیرکلامی دیگران عبور کرده، و به فقدان کامل حالات هیجانی صورت یا ژست های بدنی خاتمه می یابد.
🚩 فرد اتیستیک در ایجاد، حفظ، و درک روابط میان فردی نقص دارد. این نقایص نیز یک پیوستار است که از دشواری در تنظیم رفتار برای مطابقت داشتن با موقعیت های اجتماعی مختلف شروع شده، از دشواری در بازی های تخیلی با دیگران و دوست پیدا کردن عبور می کند، و به عدم علاقه ی ظاهری به مردم خاتمه می یابد.
همچنین مجموعه ای از رفتارها، علایق، و فعالیت های محدود و تکراری، شامل حداقل دو مورد، از مواردی چون:
- حرکات فیزیکی کلیشه ای و تکراری، حرکات استریوتیپیک ساده(از اشیاء همیشه به یک شکل استفاده میکند)، اکولالیا(استفاده ی تکراری از اشیاء)، یا بکاربردن عبارات ایدیوسینکراتیک(عبارات و جملاتی که فقط خود فرد یا چند تن از نزدیکانش متوجه معنای آن میشوند).
- پایبندی شدید به روتین ها مثلا پافشاری بر یک مسیر همیشگی، یا یک غذای همیشگی یا سؤالات پی در پی و تکراری.
- داشتن علایق بسیار محدود و ثابت مثلا دلبستگی شدید به اشیای غیرمعمولی یا عدم تغییر در علایق.
– واکنش افراطی یا تفریطی در مقابل محرکهای حسی یا علاقه ی غیر معمول به برخی جنبه های محیطی مثلا بی تفاوتی به گرما یا سرما و یا واکنش خصمانه به برخی صداها و یا علاقمندی زیاد به برخی نورها یا اشیای چرخان.
🚩در زمینه ی علل این اختلال میتوان به علل ژنتیک، همچنین علل مادرزادی و اکتسابی اشاره کرد.
شناسایی هر چه زودتر کودکان اوتیستیک یکی از عناصر کلیدی درمان آنهاست، چرا که مداخله ی زودهنگام، فرصتی طلایی برای درمان در حوزه های عملکرد زبان و بهبود روابط با همسالان را فراهم می کند.
کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم با توجه به شدت مشکلات در سه سطح ۱) نیازمند حمایت، ۲) نیازمند حمایت زیاد و ۳) نیازمند حمایت بسیار زیاد، برای دریافت خدمات آموزشی ویژه در نظر گرفته می شوند.
کودکان اتیستیک، با توجه به مشکلات بسیار زیاد و متنوعی که دارند، برای خانواده ها بسیار مشکل ساز هستند. لذا خانواده های این کودکان نیازمند مهارتهای تخصصی برای تعامل با این کودکان هستند، که مهمترین آنها تسلط یافتن بر استراتژی های مخصوص برای معلمی است، یعنی روش هایی خاص برای یاد دادن رفتارهای جدید، به کودک؛ همچنین این خانواده ها به کمک حرفه ای، پزشکان و روانشناسان برای کاهش مشکلات کودک و نیز غلبه بر استرس های ناشی از داشتن کودکی با اختلال رشدی نیازمندند.
