مقاله علمی در مورد رفلاکس نوزادان و تاثیر رژیم مادر بر آن از منابع معتبر
مقدمه
رژیم غذایی مادر و رفلاکس نوزاد. رفلاکس نوزادان، که به عنوان بازگشت محتویات معده به مری تعریف می‌شود ، یک پدیده شایع در دوران شیرخوارگی است. این وضعیت اغلب به صورت بیرون ریختن شیر یا استفراغ خفیف پس از تغذیه بروز می‌کند و در بسیاری از موارد، یک فرآیند فیزیولوژیک طبیعی به شمار می‌رود که به آن رفلاکس معده به مری (GER) گفته می‌شود . اصطلاح “نوزاد خوش‌حال” برای توصیف نوزادانی به کار می‌رود که علی‌رغم بیرون ریختن شیر، علائم ناراحتی نشان نمی‌دهند و به خوبی وزن می‌گیرند . با این حال، در برخی موارد، رفلاکس می‌تواند با علائم آزاردهنده یا عوارضی همراه باشد که به آن بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) اطلاق می‌گردد .
شیوع رفلاکس در نوزادان قابل توجه است و معمولاً در حدود 4 تا 5 ماهگی به اوج خود می‌رسد و با تکامل دستگاه گوارش فوقانی، در اغلب نوزادان ترم تا سن 9 تا 12 ماهگی برطرف می‌شود . درک عوامل مختلفی که می‌توانند در بروز رفلاکس نوزادان نقش داشته باشند، از جمله نقش احتمالی رژیم غذایی مادر، به ویژه برای نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، اهمیت بسزایی دارد . تمایز بین رفلاکس فیزیولوژیک و GERD از این جهت حائز اهمیت است که از مداخلات غیرضروری جلوگیری شود. این تصور که هرگونه بیرون ریختن شیر نیازمند درمان است، ممکن است منجر به استفاده بیش از حد از داروها یا رژیم‌های غذایی محدودکننده شود. در مقابل، تشخیص علائم هشداردهنده GERD برای اطمینان از دریافت مراقبت‌های مناسب ضروری است . همچنین، آگاهی از روند طبیعی بهبود رفلاکس در طول زمان نشان می‌دهد که برخی مداخلات ممکن است بیشتر نقش حمایتی داشته باشند تا درمانی قطعی، زیرا سیستم گوارشی نوزاد به طور طبیعی در حال تکامل است .
رفلاکس نوزادان: یک مرور کلی
مکانیسم اصلی رفلاکس نوزادان شامل شل شدن گذرا اسفنکتر تحتانی مری (LES) است که به محتویات معده اجازه می‌دهد تا به مری بازگردند . در نوزادان، عوامل متعددی می‌توانند احتمال بروز این شل شدن را افزایش دهند، از جمله تغذیه با حجم زیاد در هر وعده، کوتاه بودن طول مری و وضعیت خوابیده به پشت . رفلاکس معده به مری معمولاً در حدود 2 تا 3 هفتگی شروع شده، در 4 تا 5 ماهگی به حداکثر می‌رسد و در اغلب موارد تا 9 تا 12 ماهگی خود به خود برطرف می‌گردد .
تشخیص GERD از رفلاکس طبیعی نیازمند توجه به علائم بالینی است. علائمی که نشان‌دهنده GERD هستند عبارتند از امتناع از شیر خوردن، طولانی شدن زمان شیر خوردن، تحریک‌پذیری پس از شیر خوردن، مشکل در بلع، استفراغ مکرر، عدم وزن‌گیری مناسب و علائم تنفسی مانند سرفه و خس‌خس سینه . GERD با عوارضی ناشی از بازگشت اسید معده همراه است . نارسایی اسفنکتر تحتانی مری به دلیل عدم تکامل کامل آن در نوزادان، یکی از دلایل اصلی فیزیولوژیک بروز رفلاکس است. این امر نشان می‌دهد که تا حدودی رفلاکس در این دوره سنی طبیعی بوده و لزوماً نشانه یک مشکل جدی نیست . لیست دقیق علائم GERD به والدین و متخصصان اطفال کمک می‌کند تا بین بیرون ریختن شیر طبیعی و یک وضعیت جدی‌تر که نیازمند مداخله است، تمایز قائل شوند .
جدول 1: ویژگی‌های بالینی افتراق‌دهنده رفلاکس معده به مری (GER) از بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) در نوزادان و کودکان (بر اساس و
| ویژگی | GER (رفلاکس فیزیولوژیک) | GERD (بیماری رفلاکس معده به مری) |
| بیرون ریختن شیر | اغلب بدون زحمت | ممکن است مکرر و همراه با فشار باشد |
| درد یا ناراحتی | معمولاً وجود ندارد | ممکن است تحریک‌پذیری، قوس دادن به کمر یا امتناع از شیر خوردن وجود داشته باشد |
| وزن‌گیری | طبیعی | ممکن است با عدم وزن‌گیری مناسب همراه باشد |
| علائم تنفسی | معمولاً وجود ندارد | ممکن است سرفه، خس‌خس یا تنگی نفس وجود داشته باشد |
| تحریک‌پذیری پس از شیر خوردن | معمولاً وجود ندارد | ممکن است وجود داشته باشد |
| مشکل در بلع (دیسفاژی) | معمولاً وجود ندارد | ممکن است وجود داشته باشد |
| استفراغ مکرر | ممکن است رخ دهد اما معمولاً شدید نیست | ممکن است مکرر و شدید باشد |
| طولانی شدن زمان شیر خوردن یا امتناع از آن | معمولاً وجود ندارد | ممکن است وجود داشته باشد |
| عوارض | معمولاً وجود ندارد | ممکن است التهاب مری، زخم یا بارت مری رخ دهد |
تاثیر رژیم غذایی مادر بر شیر مادر
اجزای رژیم غذایی مادر می‌توانند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند . سبک زندگی مادر، به ویژه رژیم غذایی و عادات غذایی او، قادر است کیفیت و کمیت شیر مادر را تغییر دهد . برای مثال، کافئین ظرف 15 تا 60 دقیقه و سیر ظرف 2 ساعت پس از مصرف توسط مادر، در شیر مادر قابل تشخیص است . این ارتباط مستقیم بین رژیم غذایی مادر و ترکیبات شیر مادر، مبنای اصلی بررسی مداخلات غذایی برای نوزادان شیرخواری است که از رفلاکس رنج می‌برند . آگاهی از مدت زمان لازم برای انتقال اجزای مختلف غذا به شیر مادر می‌تواند به مادران و متخصصان بهداشت کمک کند تا ارتباط بین مصرف غذاهای خاص توسط مادر و بروز یا تشدید علائم رفلاکس در نوزاد را بهتر درک کنند .
ارتباط بین رژیم غذایی مادر و رفلاکس نوزادان: یافته‌های منابع معتبر آمریکایی
پروتئین شیر گاو و لبنیات
شواهد نشان می‌دهند که آلرژی به پروتئین شیر گاو (CMPA) می‌تواند علائمی مشابه GER و GERD در نوزادان ایجاد کند . آکادمی اطفال آمریکا (AAP) و مؤسسات ملی بهداشت (NIH) توصیه می‌کنند که مادران نوزادان شیرخواری که علائم رفلاکس دارند، یک دوره آزمایشی رژیم غذایی بدون لبنیات را در نظر بگیرند . حذف پروتئین شیر گاو از رژیم غذایی مادر در نوزادان شیرخواری که احتمال CMPA در آنها وجود دارد، ممکن است به بهبود علائم رفلاکس کمک کند . در واقع، زمانی که رفلاکس نوزاد ناشی از حساسیت به پروتئین شیر گاو تشخیص داده می‌شود، اغلب توصیه می‌شود که مادر یک دوره آزمایشی حذف لبنیات را تجربه کند . تاکید مکرر منابع معتبر بر نقش پروتئین شیر گاو در رفلاکس نوزادان، به ویژه در موارد CMPA، نشان‌دهنده یک ارتباط قوی و شناخته شده است و آن را به یک هدف اصلی برای مداخلات غذایی در نوزادان شیرخوار مبتلا به رفلاکس تبدیل می‌کند . توصیه به یک دوره آزمایشی حذف لبنیات نشان می‌دهد که این اقدام نه تنها به عنوان یک درمان بالقوه، بلکه به عنوان یک ابزار تشخیصی برای شناسایی حساسیت‌های غذایی نیز عمل می‌کند .
تخم مرغ
علاوه بر پروتئین شیر گاو، حذف تخم مرغ از رژیم غذایی مادر نیز ممکن است در برخی موارد توصیه شود، به ویژه زمانی که به CMPA مشکوک هستیم . در حالی که پروتئین شیر گاو در اولویت قرار دارد، تخم مرغ نیز به عنوان یک آلرژن بالقوه شناخته شده است که می‌تواند در نوزادان حساس به رفلاکس کمک کند . این نشان می‌دهد که اگر رژیم غذایی بدون لبنیات به تنهایی منجر به بهبودی قابل توجه نشود، به ویژه در صورت وجود سایر علائم آلرژی، ممکن است یک رژیم حذف گسترده‌تر شامل تخم مرغ نیز در نظر گرفته شود.
سایر محرک‌های غذایی احتمالی
برخی متخصصان معتقدند که مصرف کافئین، غذاهای اسیدی (مانند مرکبات و گوجه فرنگی)، غذاهای تند و غذاهای پرچرب توسط مادر ممکن است علائم رفلاکس را در نوزاد تشدید کند . همچنین، اجتناب از غذاهایی که باعث رفلاکس در خود مادر می‌شوند، ممکن است برای نوزاد نیز مفید باشد . فراتر از پروتئین شیر گاو و تخم مرغ، نظراتی مبنی بر نقش احتمالی سایر عوامل غذایی در رفلاکس نوزادان وجود دارد، اگرچه شواهد ممکن است به اندازه کافی قوی نباشند . این نشان می‌دهد که در حالی که تمرکز اصلی بر آلرژن‌های اصلی است، حساسیت‌های فردی ممکن است وجود داشته باشد و مادران می‌توانند با پیگیری رژیم غذایی خود و علائم نوزاد، سایر محرک‌های احتمالی را شناسایی کنند. با این حال، این کار باید با احتیاط و با راهنمایی متخصص انجام شود تا از رژیم‌های غذایی بیش از حد محدود کننده بدون شواهد روشن اجتناب شود. این ایده که غذاهای ایجاد کننده رفلاکس در مادر ممکن است بر نوزاد نیز تأثیر بگذارند، یک ارتباط احتمالی بر اساس ماهیت تحریک کننده این غذاها برای سیستم گوارشی ارائه می‌دهد . این ارتباط قابل تأمل است اما به طور قطعی ثابت نشده است و نباید منجر به حذف خودکار و گسترده این گروه‌های غذایی بدون مشاهده ارتباط واضح با علائم نوزاد شود.
جدول 2: محرک‌های غذایی احتمالی مادر برای رفلاکس نوزادان (بر اساس،،،،،،،
| گروه غذایی/ماده | مثال‌ها | مکانیسم احتمالی |
| پروتئین شیر گاو | شیر، پنیر، ماست، کره، بستنی، محصولات حاوی لبنیات | آلرژی یا عدم تحمل، التهاب دستگاه گوارش |
| تخم مرغ | تخم مرغ کامل، محصولات حاوی تخم مرغ | آلرژی، تحریک دستگاه گوارش |
| کافئین | چای، قهوه، نوشابه، شکلات | شل شدن اسفنکتر تحتانی مری |
| میوه‌ها و آبمیوه‌های اسیدی | پرتقال، گوجه فرنگی، سیب، لیمو | افزایش اسیدیته شیر مادر، تحریک دستگاه گوارش |
| غذاهای تند | فلفل، ادویه‌های تند | تحریک دستگاه گوارش |
| غذاهای پرچرب | غذاهای سرخ‌کردنی، فست فودها | طولانی شدن زمان باز ماندن اسفنکتر تحتانی مری، تاخیر در تخلیه معده |
توصیه‌های سازمان‌های معتبر آمریکایی
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که در نوزادان شیرخواری که علائم GERD دارند، یک دوره 2 تا 4 هفته‌ای رژیم غذایی حذفی مادرانه که حداقل شیر و تخم مرغ را محدود می‌کند، در نظر گرفته شود . مؤسسات ملی بهداشت (NIH) نیز توصیه می‌کنند که مادران نوزادان شیرخواری مبتلا به GER یا GERD، تغییرات رژیم غذایی را برای اجتناب از پروتئین شیر گاو در نظر بگیرند، زیرا علائم آلرژی به پروتئین شیر گاو می‌تواند مشابه علائم GER و GERD در نوزادان باشد . تاکید می‌شود که این تغییرات رژیم غذایی باید قبل از اجرا با پزشک مشورت شود . این توافق نظر بین سازمان‌های برجسته پزشکی آمریکا بر نقش تغییرات رژیم غذایی مادر، به ویژه حذف پروتئین شیر گاو، به عنوان یک مداخله بالقوه خط اول برای نوزادان شیرخوار با علائم رفلاکس که نشان‌دهنده CMPA است، تأکید می‌کند . اهمیت مشورت با پزشک قبل از ایجاد تغییرات رژیم غذایی بر ضرورت راهنمایی حرفه‌ای برای اطمینان از تامین نیازهای تغذیه‌ای نوزاد و رد سایر علل احتمالی رفلاکس تاکید دارد .
رژیم‌های حذف مادرانه: پروتکل و مدت زمان
رژیم حذف مادرانه معمولاً شامل حذف مواد غذایی مشکوک به ایجاد آلرژی (شایع‌ترین آنها پروتئین شیر گاو و تخم مرغ) از رژیم غذایی مادر شیرده است . مدت زمان توصیه شده برای یک دوره آزمایشی رژیم حذفی معمولاً 2 تا 4 هفته است تا مشاهده شود آیا علائم بهبود می‌یابند یا خیر . انجام تست چالش (معرفی مجدد غذای حذف شده پس از دوره آزمایشی) برای تأیید آلرژی یا عدم تحمل غذایی بسیار مهم است . توصیه می‌شود مادران یک دفترچه یادداشت دقیق از غذاها و علائم داشته باشند تا هرگونه ارتباطی را پیگیری کنند . تأکید می‌شود که رژیم‌های حذفی بهتر است با حمایت یک متخصص بهداشت انجام شود تا اطمینان حاصل شود که نیازهای تغذیه‌ای مادر برآورده شده و روند کار به درستی هدایت می‌شود . مدت زمان مشخص 2 تا 4 هفته برای دوره آزمایشی رژیم حذفی، یک بازه زمانی عملی برای والدین فراهم می‌کند تا بهبودهای احتمالی در علائم رفلاکس نوزاد خود را مشاهده کنند . این بازه زمانی مبتنی بر شواهد بوده و زمان کافی برای مشاهده تأثیر تغییرات غذایی را بدون طولانی کردن غیرضروری یک رژیم غذایی محدود کننده فراهم می‌کند. توصیه به انجام تست چالش پس از دوره حذف برای تشخیص دقیق آلرژی‌ها یا عدم تحمل‌های غذایی بسیار مهم است و از محدودیت‌های غیرضروری طولانی مدت رژیم غذایی جلوگیری می‌کند . این مرحله بین یک آلرژی/عدم تحمل واقعی و بهبود تصادفی علائم تمایز قائل می‌شود و اطمینان می‌دهد که مادران به طور غیرضروری از مصرف غذاها برای مدت طولانی اجتناب نمی‌کنند. تأکید بر نگهداری دفترچه یادداشت غذا و علائم، اهمیت مشاهده دقیق و جمع‌آوری داده‌ها را در شناسایی محرک‌های غذایی احتمالی نشان می‌دهد . این رویکرد سیستماتیک می‌تواند به والدین و متخصصان بهداشت کمک کند تا الگوهایی را شناسایی کنند که ممکن است در غیر این صورت آشکار نباشند.
سایر عوامل موثر بر رفلاکس نوزادان
علاوه بر رژیم غذایی مادر، عوامل دیگری نیز می‌توانند بر رفلاکس نوزادان تأثیر بگذارند. تکنیک‌های شیردهی، مانند اجتناب از پرخوری و دادن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکررتر، می‌تواند مفید باشد . همچنین، آروغ‌گیری مناسب در حین و بعد از شیردهی اهمیت دارد . وضعیت نوزاد نیز نقش دارد؛ نگه داشتن نوزاد به صورت عمودی به مدت حدود 20 تا 30 دقیقه پس از شیردهی توصیه می‌شود . عدم تکامل دستگاه گوارش نوزاد و اسفنکتر تحتانی مری نیز یک عامل اصلی است . سایر علل احتمالی شامل کوتاه یا باریک بودن مری، فتق هیاتال و گاستروپارزی (تأخیر در تخلیه معده) است . تمرکز بر تکنیک‌های شیردهی و وضعیت نوزاد به عنوان درمان‌های خط اول نشان می‌دهد که این مداخلات غیردارویی اغلب در مدیریت رفلاکس نوزادان مؤثر هستند و اهمیت آنها را در کنار ملاحظات غذایی برجسته می‌کند . شناخت عدم تکامل سیستم گوارشی، این ایده را تقویت می‌کند که زمان و رشد طبیعی نقش مهمی در رفع رفلاکس نوزادان دارند .
مدیریت رفلاکس نوزادان فراتر از رژیم غذایی
توصیه‌ها برای مدیریت رفلاکس نوزادان فراتر از رژیم غذایی شامل دادن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکررتر است . آروغ‌گیری مکرر نیز بسیار مهم است . توصیه می‌شود نوزاد حدود 30 دقیقه پس از شیردهی در وضعیت عمودی نگه داشته شود . در نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، استفاده از غلیظ‌کننده‌ها با مشورت پزشک ممکن است در نظر گرفته شود . توجه به این نکته ضروری است که افزودن مواد جامد به شیر مادر بدون توصیه پزشکی توصیه نمی‌شود . در برخی موارد، ممکن است تغییر به شیر خشک با پروتئین هیدرولیز شده برای نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند توصیه شود . داروها (مهارکننده‌های اسید) ممکن است برای GERD در نظر گرفته شوند، اما به طور کلی برای رفلاکس غیرپیچیده تجویز نمی‌شوند و همیشه باید تحت نظارت پزشکی باشند . لیست دقیق استراتژی‌های مدیریت فراتر از رژیم غذایی، اقدامات عملی را در اختیار والدین قرار می‌دهد که می‌توانند برای کمک به کاهش علائم رفلاکس نوزاد خود انجام دهند . این امر والدین را قادر می‌سازد تا فعالانه در مدیریت وضعیت نوزاد خود شرکت کنند و طیف وسیعی از گزینه‌ها را برای امتحان کردن، اغلب قبل از در نظر گرفتن اقدامات شدیدتر مانند دارو، فراهم می‌کند. احتیاط در مورد استفاده معمول از مهارکننده‌های اسید برای رفلاکس غیرپیچیده و تأکید بر تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی با یک رویکرد محافظه‌کارانه همسو است و خطرات احتمالی درمان بیش از حد را برجسته می‌کند .
نتیجه‌گیری
یافته‌های منابع معتبر آمریکایی نشان می‌دهد که رژیم غذایی مادر، به ویژه حذف پروتئین شیر گاو در نوزادان شیرخواری که علائم رفلاکس نشان‌دهنده آلرژی به پروتئین شیر گاو دارند، می‌تواند نقش مهمی در مدیریت این وضعیت داشته باشد. با این حال، تشخیص و برنامه‌ریزی مدیریت باید با مشورت پزشک متخصص اطفال انجام شود تا یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده بر اساس وضعیت خاص نوزاد تدوین گردد. رفلاکس نوزادان یک وضعیت شایع است و اغلب با گذشت زمان و با اتخاذ استراتژی‌های مدیریتی مناسب بهبود می‌یابد. در حالی که رژیم غذایی مادر می‌تواند یک عامل مؤثر باشد، لازم است توجه داشته باشیم که این تنها یکی از عوامل متعددی است که بر رفلاکس نوزادان تأثیر می‌گذارد و یک رویکرد جامع برای مدیریت این وضعیت ضروری است.
Works cited
1. Diagnosis and Treatment of Gastroesophageal Reflux in Infants and Children – AAFP, 2. Gastroesophageal Reflux (GER) & Gastroesophageal Reflux Disease (GERD) – HealthyChildren.org, https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/abdominal/Pages/GERD-Reflux.aspx 3. Happy Spitter or Acid Reflux? – Community Choice Pediatrics, https://communitychoicepeds.com/happy-spitter-or-acid-reflux/ 4. Pediatric Reflux Disease – Yale Medicine, https://www.yalemedicine.org/conditions/pediatric-reflux-disease 5. AAP Releases Guideline for the Management of Gastroesophageal Reflux in Children, https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2014/0301/p395.html 6. Reflux and Your Baby – Penn Medicine Lancaster General Health, https://www.lancastergeneralhealth.org/health-hub-home/motherhood/the-first-year/reflux-and-your-baby 7. Eating, Diet, & Nutrition for GER & GERD in Infants – NIDDK, https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/acid-reflux-ger-gerd-infants/eating-diet-nutrition 8. Food for breastfeeding mums of reflux or colicky babies – MORI, https://babymori.com/blogs/lifestyle/food-for-breastfeeding-mums-of-reflux-or-colicky-babies 9. Causes of Acid Reflux in Infants – Healthline, https://www.healthline.com/health/gerd/infants-causes 10. Interactions During Feeding with Mothers and Their Infants with Symptoms of Gastroesophageal Reflux – PMC, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4048979/ 11. View of Impact of the Maternal and/or Infant Elimination Diet on Infants with Gastroesophageal Reflux Disease – Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, https://oamjms.eu/index.php/mjms/article/view/11967/8751 12. The Effect of Maternal Eating Habits and Diet Modulation on Infantile Gastroesophageal Reflux Disease Signs and Symptoms: A Randomized Clinical Trial – Brieflands, https://brieflands.com/articles/ijp-108546 13. A Guide to Foods to Avoid for Acid Reflux While Breastfeeding – HealthierU, https://www.healthieruny.com/resources/foods-to-avoid-for-acid-reflux-while-breastfeeding 14. (PDF) The Effect of Maternal Eating Habits and Diet Modulation on Infantile Gastroesophageal Reflux Disease Signs and Symptoms: A Randomized Clinical Trial – ResearchGate, https://www.researchgate.net/publication/347294841_The_Effect_of_Maternal_Eating_Habits_and_Diet_Modulation_on_Infantile_Gastroesophageal_Reflux_Disease_Signs_and_Symptoms_A_Randomized_Clinical_Trial 15. Feeding – Crying Over Spilt Milk, https://www.cryingoverspiltmilk.co.nz/feeding/ 16. Clinical Practice Guidelines : Gastrooesophageal reflux disease in infants – The Royal Children’s Hospital, https://www.rch.org.au/clinicalguide/guideline_index/Gastrooesophageal_reflux_disease_in_infants/ 17. Gastroesophageal Reflux in Infants – Pediatrics – Merck Manual Professional Edition, https://www.merckmanuals.com/professional/pediatrics/gastrointestinal-disorders-in-neonates-and-infants/gastroesophageal-reflux-in-infants 18. Summary of the 2018 NASPGHAN-ESPGHAN Pediatric Gastroesophageal Reflux Clinical Practice Guideline, https://naspghan.org/files/documents/pdfs/position-papers/PedGERD%20Summary%20FINAL.pdf 19. Gastroesophageal Reflux Disease (GERD) – Nationwide Children’s Hospital, https://www.nationwidechildrens.org/-/media/nch/for-medical-professionals/practice-tools-new/prescribing-guidelines-for-gastroesophageal-reflux.ashx 20. Gastro oesophageal reflux and the breastfed baby – ABM Breastfeeding Support, https://abm.me.uk/breastfeeding-information/reflux/ 21. Diagnosis and Treatment of Gastroesophageal Reflux in Infants and Children – PubMed, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26554410/ 22. An ESPGHAN Position Paper on the Diagnosis, Management, and Prevention of Cow’s Milk Allergy, https://www.espghan.org/dam/jcr:aaf17bec-ca96-403a-8677-eafc202bb35d/J%20pediatr%20gastroenterol%20nutr%20-%202024%20-%20Vandenplas%20-%20An%20ESPGHAN%20Position%20Paper%20on%20the%20Diagnosis%20Management%20and.pdf 23. Gastroesophageal reflux disease, colic and constipation in infants with food allergy – PubMed, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16670518/ 24. Tackling Food Allergy in Infancy – PMC, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8276160/ 25. Reflux and Breastfeeding, https://www.breastfeedingnetwork.org.uk/factsheet/reflux/ 26. I Think My Baby’s Got Reflux – La Leche League GB, https://laleche.org.uk/i-think-babys-got-reflux/
