کولیک نوزادی: راهنمای جامع برای والدین

مقدمه: درک گریه‌های بی‌امان نوزاد

کولیک نوزادی به گریه‌های طولانی، شدید و غیرقابل تسکین در یک نوزاد سالم اطلاق می‌شود که هیچ دلیل واضحی ندارد. این وضعیت می‌تواند تا ۴۰% نوزادان را تحت تأثیر قرار دهد و اغلب یکی از چالش‌برانگیزترین مشکلات دوران نوزادی برای والدین است.¹ این گریه‌های بی‌امان، که گاهی ساعت‌ها به طول می‌انجامند، می‌توانند بسیار طاقت‌فرسا و استرس‌زا باشند و بر سلامت روان والدین نیز تأثیر قابل توجهی بگذارند.

برای تشخیص کولیک، دو معیار اصلی وجود دارد که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. معیارهای وسل (Wessel’s Criteria)، که به “قانون سه” نیز معروف است، بیشتر برای اهداف بالینی و ارزیابی‌های اولیه توسط والدین و پزشکان در مطب کاربرد دارد. این معیارها کولیک را به عنوان گریه بیش از ۳ ساعت در روز، برای بیش از ۳ روز در هفته، و به مدت بیش از ۳ هفته تعریف می‌کنند.¹ در مقابل، معیارهای رم IV (Rome IV Criteria) بیشتر برای اهداف آکادمیک و تحقیقاتی استفاده می‌شوند. این معیارها کولیک را به عنوان یک اختلال عملکردی گوارشی در نوزادان زیر ۵ ماه تعریف می‌کنند که شامل دوره‌های مکرر و طولانی گریه، بی‌قراری یا تحریک‌پذیری بدون دلیل آشکار است و توسط مراقبان قابل پیشگیری یا حل نیست، و هیچ شواهدی از عدم رشد کافی، تب یا بیماری وجود ندارد.¹ درک این تمایز به والدین کمک می‌کند تا اطلاعات علمی را بهتر درک کنند و در عین حال، از سردرگمی ناشی از تعاریف متعدد جلوگیری شود. مهم است که بدانیم کولیک یک وضعیت خوش‌خیم و خودبه‌خود محدودشونده است که اغلب با بلوغ سیستم گوارشی و عصبی نوزاد بهبود می‌یابد.¹

گریه بی‌امان نوزاد نه تنها برای خود نوزاد، بلکه برای والدین نیز عواقب جدی دارد. کولیک می‌تواند بسیار استرس‌زا و خسته‌کننده برای والدین باشد و منجر به احساس خستگی، گناه، درماندگی یا حتی عصبانیت شود.³ این وضعیت می‌تواند بر خواب والدین و نوزاد تأثیر بگذارد و در برخی موارد، منجر به توقف زودهنگام شیردهی شود.³ تلاش برای آرام کردن نوزاد از طریق بیش‌ازحد شیر دادن نیز ممکن است وضعیت را بدتر کند.³ داده‌ها نشان می‌دهند که کولیک با افزایش خطر افسردگی پس از زایمان در مادران و احساس گناه و درماندگی در والدین مرتبط است.⁶ این بار عاطفی و روانی بالا می‌تواند به نوبه خود بر توانایی آن‌ها در آرام کردن نوزاد تأثیر بگذارد و یک چرخه معیوب ایجاد کند. بنابراین، پرداختن به جنبه‌های روانشناختی و ارائه حمایت به والدین، بخش جدایی‌ناپذیری از مدیریت کولیک است.

علائم کولیک نوزادی: نشانه‌هایی که باید بشناسید

گریه کولیکی دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از گریه معمولی نوزاد متمایز می‌کند. این گریه‌ها معمولاً بلندتر، زیرتر و فوریت‌دارتر از گریه عادی نوزاد هستند.³ دوره‌های گریه اغلب ناگهانی شروع می‌شوند و پایان مشخصی دارند و معمولاً ربطی به فعالیت قبلی نوزاد ندارند.¹ این گریه‌ها اغلب در ساعات عصر و شب اتفاق می‌افتند، زمانی که والدین نیز خسته هستند و این می‌تواند به چالش‌های آن‌ها بیفزاید.¹ در طول این دوره‌ها، نوزاد به سختی آرام می‌شود یا اصلاً آرام نمی‌شود، که این وضعیت برای والدین بسیار آزاردهنده است.³

علائم فیزیکی خاصی نیز ممکن است همراه با گریه‌های کولیکی مشاهده شود. نوزاد ممکن است شکم خود را سفت کند، پاهایش را به سمت شکم جمع کند، مشت‌هایش را گره کند، پشتش را قوس دهد و صورتش در حین گریه سرخ شود.¹ صدای غرغر شکم یا دفع باد زیاد نیز رایج است، اما این علائم اغلب نتیجه بلعیدن هوا در طول گریه‌های طولانی هستند و نه علت اصلی کولیک.³

در حالی که کولیک یک وضعیت خوش‌خیم است، گریه بیش از حد و غیرقابل تسکین ممکن است نشانه یک بیماری یا وضعیت پزشکی باشد که باعث درد یا ناراحتی می‌شود. از آنجایی که گریه تنها راه ارتباطی نوزاد است، والدین ممکن است در تمایز بین گریه کولیکی و گریه ناشی از یک بیماری جدی دچار سردرگمی شوند. بنابراین، آموزش والدین برای تشخیص “پرچم‌های قرمز” و جلوگیری از تأخیر در تشخیص بیماری‌های جدی بسیار حیاتی است. علائم هشداردهنده زیر نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند: تب (دمای بدن بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد) ¹، بی‌حالی یا خواب‌آلودگی غیرعادی ¹، استفراغ شدید یا استفراغ سبز رنگ/جهنده ¹، شکم متورم یا سفت ¹، مشکل در شیر خوردن یا کاهش مصرف شیر ¹، مدفوع غیرعادی (مانند اسهال یا خون در مدفوع) ³، گریه با صدای ضعیف یا زیر و غیرعادی ³، تغییر در سرعت تنفس یا تلاش برای تنفس ³ و عدم رشد یا افزایش وزن مورد انتظار.⁷ این رویکرد پیشگیرانه، ایمنی نوزاد را در اولویت قرار می‌دهد.

جدول ۱: معیارهای تشخیصی کولیک نوزادی

جدول ۲: علائم کولیک و نشانه‌های هشداردهنده

دلایل احتمالی کولیک: نگاهی علمی به نظریه‌ها

علت دقیق کولیک نوزادی هنوز به طور کامل مشخص نیست و نظریه‌های متعددی در این زمینه وجود دارد.¹ این عدم قطعیت علمی به این معنی است که هیچ “درمان طلایی” یا راهکار پیشگیرانه استانداردی وجود ندارد.¹ این موضوع به والدین نشان می‌دهد که یک “درمان جادویی” واحد وجود ندارد و ممکن است نیاز به امتحان چندین راهکار مختلف برای یافتن بهترین روش تسکین باشد. این درک، انتظارات واقع‌بینانه‌ای را ایجاد می‌کند و از ناامیدی والدین در صورت عدم پاسخ به یک روش خاص جلوگیری می‌کند.

یکی از نظریه‌های مطرح، نارسایی سیستم گوارشی نوزاد است.¹¹ سیستم گوارشی نوزادان هنوز در حال توسعه است و ممکن است در هضم غذا مشکل داشته باشد.¹² عدم تعادل باکتری‌های سالم در دستگاه گوارش (میکروبیوم) نیز می‌تواند یک عامل باشد.⁶

حساسیت به شیر گاو یا عدم تحمل پروتئین شیر گاو نیز می‌تواند باعث درد شکم و گریه شود، اگرچه معمولاً با علائم دیگری مانند مدفوع شل (اسهال) نیز همراه است.³ در نوزادان شیرخوار، حساسیت به برخی مواد غذایی در رژیم غذایی مادر نیز مطرح شده است، اما شواهد قطعی در این زمینه محدود است.⁸

اگرچه بسیاری از نوزادان کولیکی گاز زیادی دارند، اما گاز اغلب نتیجه گریه طولانی‌مدت و بلعیدن هوا است، نه علت اصلی کولیک.³ مطالعات نشان داده‌اند که درمان گاز تأثیری بر کولیک ندارد.³ رفلاکس اسید معده (GERD) نیز می‌تواند باعث ناراحتی و گریه شود، به دلیل عدم بلوغ اسفنکتر معده نوزاد.¹¹ علائم رفلاکس شامل قوس دادن به پشت، آروغ‌های مرطوب و بی‌قراری است.¹¹

برخی نوزادان به دلیل خلق و خوی خاص خود یا سیستم عصبی نابالغ، به محرک‌ها بیش از حد حساس هستند و نمی‌توانند خود را آرام کنند.³ با بلوغ سیستم عصبی، کولیک معمولاً بهبود می‌یابد.³ این نظریه‌ها نشان می‌دهند که کولیک اغلب یک مرحله طبیعی و گذرا در رشد نوزاد است که با بلوغ سیستم‌های مختلف بدن (گوارش، عصبی) خودبه‌خود بهبود می‌یابد.³ این دیدگاه به والدین کمک می‌کند تا کولیک را به عنوان یک مشکل موقتی درک کنند و از نگرانی‌های بی‌مورد در مورد یک بیماری مزمن جلوگیری شود.

عوامل محیطی و استرس والدین نیز می‌توانند در بروز کولیک نقش داشته باشند. قرار گرفتن در معرض دود سیگار در دوران بارداری یا پس از تولد می‌تواند خطر کولیک را افزایش دهد.¹¹ همچنین، استرس و تنش در خانواده نیز می‌تواند بر نوزاد تأثیر بگذارد و گریه‌های او را تشدید کند.⁶

راهکارهای تسکین کولیک: از آرامش‌بخش‌های رفتاری تا مداخلات پزشکی

روش‌های آرام‌سازی رفتاری و فیزیکی معمولاً اولین و ایمن‌ترین رویکرد برای تسکین کولیک هستند. این روش‌ها شامل تکنیک‌های در آغوش گرفتن و حرکت، استفاده از پستانک و صداهای آرام‌بخش، و ماساژ شکم می‌شوند. والدین می‌توانند نوزاد را در آغوش بگیرند و تکان دهند، یا او را در کالسکه یا کریر در حال حرکت ببرند؛ حرکت ریتمیک اغلب آرامش‌بخش است.⁴ راه رفتن با نوزاد در آغوش نیز می‌تواند به دلیل تماس بدنی و حرکت، آن‌ها را آرام کند.⁸ منابع متعدد بر این نکته تأکید دارند که والدین باید روش‌های مختلف آرام‌سازی را امتحان کنند و اگر یک روش در عرض یک هفته مؤثر نبود، به سراغ روش دیگری بروند.⁵ این نشان می‌دهد که هیچ راهکار واحدی برای همه نوزادان وجود ندارد و فردیت نوزاد در پاسخ به مداخلات رفتاری مهم است. ارائه پستانک می‌تواند برای برخی نوزادان تسکین فوری فراهم کند.⁴ همچنین، استفاده از “نویز سفید” (مانند صدای جاروبرقی، ماشین لباسشویی، فن یا دستگاه نویز سفید) می‌تواند به آرامش و به خواب رفتن نوزاد کمک کند.⁴ برای ماساژ، می‌توان نوزاد را روی شکم خود قرار داد و به آرامی پشت او را ماساژ داد.⁴ فشار روی شکم ممکن است به آن‌ها آرامش دهد. حرکت دادن پاهای نوزاد به صورت دوچرخه زدن نیز می‌تواند به دفع گاز کمک کند.¹⁷ اما نکته بسیار مهم این است که اگر نوزاد به این حالت خوابید، او را برای خواب ایمن، حتماً به پشت در گهواره خود قرار دهید.⁸ در تنظیمات تغذیه، باید اطمینان حاصل شود که نوزاد گرسنه نیست، اما او را مجبور به شیر خوردن نکنید.⁴ از پرخوری نوزاد خودداری کنید؛ بهتر است بین هر وعده شیردهی حدود ۲ تا ۲.۵ ساعت فاصله باشد.⁵ نوزاد را در حین و بعد از هر وعده شیردهی به خوبی آروغ بزنید تا هوای بلعیده‌شده خارج شود.⁵ شیر دادن به نوزاد در وضعیت عمودی نیز می‌تواند بلعیدن هوا را به حداقل برساند.⁵ والدین اغلب نگران این هستند که با در آغوش گرفتن زیاد نوزاد در حال گریه، او را “لوس” کنند. منابع علمی صراحتاً بیان می‌کنند که “نوزادان با توجه زیاد لوس نمی‌شوند”.⁴ این پیام حمایتی بسیار مهم است و به والدین اجازه می‌دهد تا بدون احساس گناه، نیازهای نوزاد خود را برآورده کنند.

مداخلات غذایی و مکمل‌ها نیز از جمله راهکارهایی هستند که والدین به آن‌ها روی می‌آورند. برخی مادران شیرده گزارش کرده‌اند که کاهش مصرف غذاهای تند، کافئین، پیاز، کلم، شکلات و محصولات لبنی از رژیم غذایی آن‌ها تفاوت ایجاد کرده است.⁸ اما شواهد علمی قوی برای اثربخشی این تغییرات محدود و متناقض است.¹² بهتر است هر بار فقط یک ماده غذایی را حذف کنید و حداقل ۲ هفته برای مشاهده تغییرات صبر کنید.⁸ با توجه به اینکه تغییرات رژیم غذایی مادر یا نوع شیر خشک باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک انجام شود، تأکید بر مشاوره پزشکی از خوددرمانی‌های احتمالی و عوارض جانبی ناخواسته جلوگیری می‌کند. در موارد نادر، حساسیت به پروتئین شیر گاو در شیر خشک می‌تواند عامل کولیک باشد.³ پزشک ممکن است یک دوره آزمایشی یک هفته‌ای با شیر خشک هیدرولیز شده (هایپوآلرژنیک) را توصیه کند.³ با این حال، شیر خشک سویا ممکن است عوارض جانبی طولانی‌مدت بر سلامت باروری داشته باشد و شواهد کافی برای اثربخشی آن در کاهش گریه وجود ندارد.¹⁹ تنها کمتر از ۵% موارد کولیک ناشی از حساسیت غذایی است.⁸

پروبیوتیک‌ها، میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف کافی، فواید سلامتی خاصی را ارائه می‌دهند.²⁰ مطالعات نشان داده‌اند که برخی سویه‌های پروبیوتیک، به ویژه لاکتوباسیلوس روتری DSM 17938، در کاهش زمان گریه در نوزادان کولیکی، به خصوص در نوزادان شیرخوار، امیدوارکننده بوده‌اند.¹⁸ به طور کلی، پروبیوتیک‌ها برای نوزادان سالم ایمن در نظر گرفته می‌شوند.²⁰ اما مهم است که بدانیم مزایای پروبیوتیک‌ها “سویه‌محور” هستند، به این معنی که برای مشاهده فواید خاص، باید سویه‌ای را انتخاب کرد که در تحقیقات برای آن وضعیت خاص مؤثر نشان داده شده است.²⁰ این موضوع به والدین کمک می‌کند تا در انتخاب محصول دقیق‌تر عمل کنند و از هزینه‌های غیرضروری برای محصولات غیرموثر جلوگیری شود.

در مورد قطره‌های لاکتاز، برخی نظریه‌ها پیشنهاد می‌کنند که کولیک ممکن است به دلیل عدم تحمل موقتی لاکتوز باشد.²² اما شواهد کلی برای اثربخشی مکمل‌های لاکتاز در درمان کولیک نوزادی قطعی نیست.²³ یک متاآنالیز نشان داد که تفاوتی در مدت زمان گریه و بی‌قراری پس از یک هفته درمان با لاکتاز در مقایسه با دارونما وجود ندارد.²³

سایمتیکون (مانند Infacol یا Mylicon) برای کاهش گاز در شکم نوزاد با پراکنده کردن حباب‌ها عمل می‌کند.¹⁷ اگرچه سایمتیکون برای کاهش گاز بی‌خطر است، اما مطالعات متعدد نشان داده‌اند که برای درمان خود کولیک بهتر از دارونما عمل نمی‌کند.⁹ این دارو بر تولید گاز در روده تأثیری ندارد.²⁴ بنابراین، سایمتیکون فقط برای “گاز” (که می‌تواند ناشی از گریه باشد) مفید است و نه “کولیک” (که یک سندرم پیچیده‌تر است). این به والدین کمک می‌کند تا انتظارات واقع‌بینانه‌ای داشته باشند و از هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کنند.

درمان‌های جایگزین و گیاهی نیز در بین والدین محبوبیت دارند، اما باید با احتیاط به آن‌ها نگریست. گریپ واتر (Gripe Water) مخلوطی از آب و گیاهان دارویی است که برای تسکین کولیک استفاده می‌شود.¹⁶ اما شواهد علمی قوی برای اثربخشی گریپ واتر در درمان کولیک وجود ندارد.²⁵ سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) گریپ واتر را تنظیم نمی‌کند و برخی فرمولاسیون‌ها ممکن است حاوی الکل، شکر یا بی‌کربنات سدیم باشند که برای نوزادان خطرناک هستند.²⁵ برخی مطالعات حتی افزایش یبوست و استفراغ را در نوزادان مصرف‌کننده گریپ واتر گزارش کرده‌اند.²⁶ با توجه به محبوبیت گریپ واتر و داروهای گیاهی، بسیار مهم است که به والدین هشدار داده شود که این محصولات تحت نظارت FDA نیستند و ممکن است حاوی مواد مضری باشند. تأکید بر مشورت با پزشک قبل از مصرف هر گونه مکمل یا داروی گیاهی ضروری است.

در مورد درمان‌های دستی مانند کایروپراکتیک و استئوپاتی، برخی مطالعات نشان داده‌اند که ممکن است گریه نوزادان کولیکی را کاهش دهند.²⁷ با این حال، کیفیت بسیاری از این مطالعات پایین است و نیاز به تحقیقات بیشتر با طراحی بهتر وجود دارد.²⁸ به عنوان مثال، در مطالعاتی که والدین از نوع درمان (واقعی یا دارونما) بی‌خبر بودند، اثربخشی آماری معنی‌داری مشاهده نشد.²⁸ با این حال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که استئوپاتی ممکن است استرس روانشناختی مراقبان را به طور قابل توجهی کاهش دهد، حتی اگر تأثیر مستقیم آن بر گریه نوزاد قطعی نباشد.³⁰ این درمان‌ها توسط متخصصان واجد شرایط، به طور کلی ایمن در نظر گرفته می‌شوند.²⁷ این نشان می‌دهد که حتی اگر یک درمان مستقیماً بر نوزاد تأثیر نگذارد، می‌تواند از طریق بهبود وضعیت روانی والدین، به طور غیرمستقیم به مدیریت کولیک کمک کند.

جدول ۳: بررسی اثربخشی راهکارهای تسکین کولیک

ملاحظات مهم در تجویز داروهای اطفال: چرا کودکان “بزرگسالان کوچک” نیستند؟

تجویز دارو در کودکان، به ویژه نوزادان و شیرخواران، نیازمند دقت و دانش تخصصی است، زیرا کودکان “بزرگسالان کوچک” نیستند. تفاوت‌های فیزیولوژیکی قابل توجهی در فارماکوکینتیک (جذب، توزیع، متابولیسم و دفع) داروها در سنین مختلف کودکی وجود دارد که منجر به پروفایل‌های دارویی منحصربه‌فردی می‌شود. این تفاوت‌ها به معنای آسیب‌پذیری بیشتر کودکان به عوارض جانبی و تداخلات دارویی است.

در مورد جذب، نوزادان و شیرخواران (زیر ۳ ماه) ترشح اسید معده کمتری دارند که بر جذب داروهای حساس به اسید تأثیر می‌گذارد و تشکیل نمک‌های صفراوی نیز در آن‌ها کاهش یافته است که جذب داروهای لیپوفیلیک را کم می‌کند.³² زمان تخلیه معده و حرکت روده در شیرخواران جوان‌تر کندتر است.³² همچنین، جذب از طریق پوست در نوزادان و شیرخواران جوان‌تر به دلیل نازک بودن لایه شاخی پوست و نسبت بالای سطح بدن به وزن، افزایش می‌یابد.³⁴

در توزیع داروها، حجم توزیع در کودکان با افزایش سن به دلیل تغییرات در ترکیب بدن (به ویژه آب کل بدن و فضای خارج سلولی) و اتصال به پروتئین‌های پلاسما متفاوت است.³² نوزادان غلظت آلبومین و پروتئین کل کمتری دارند و اتصال پروتئین در آن‌ها کاهش می‌یابد، که می‌تواند منجر به افزایش غلظت داروی آزاد و خطر عوارض جانبی شود.³⁴

متابولیسم داروها، که عمدتاً توسط سیستم آنزیمی سیتوکروم P-450 (CYP450) در کبد و روده انجام می‌شود، در نوزادان فعالیت کمتری دارد و طی ۶ ماه اول زندگی به تدریج افزایش می‌یابد.³⁴ فعالیت این آنزیم‌ها می‌تواند توسط داروهای دیگر القا یا مهار شود، که منجر به افزایش یا کاهش غلظت دارو و پتانسیل سمیت یا عدم اثربخشی می‌شود.³⁴ این تفاوت‌های متابولیکی در کودکان می‌توانند منجر به عوارض جدی شوند.

در نهایت، دفع کلیوی داروها در ۲ سال اول زندگی به دلیل تغییرات در جریان خون کلیوی، نرخ فیلتراسیون گلومرولی و ترشح توبولی متفاوت است.³⁴ نیمه‌عمر بسیاری از داروها در نوزادان ۲ تا ۳ برابر طولانی‌تر از بزرگسالان است.³⁴ این تفاوت‌های فارماکوکینتیک اساسی، پایه و اساس نیاز به دستورالعمل‌های تخصصی اطفال و مراقبت دقیق دارویی را فراهم می‌کند.

تداخلات دارویی نیز در کودکان یک نگرانی جدی است. این تداخلات را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:

• تداخلات فارماکوکینتیک: زمانی رخ می‌دهند که یک دارو بر جذب، توزیع، متابولیسم یا دفع داروی دیگر تأثیر می‌گذارد و در نتیجه میزان داروی موجود برای اثرگذاری تغییر می‌کند.³⁵
• تداخلات فارماکودینامیک: زمانی رخ می‌دهند که دو یا چند دارو اثرات فارماکولوژیکی افزودنی یا متضاد دارند. این اثرات می‌توانند مفید (هم‌افزایی) یا مضر (افزایش عوارض جانبی یا خنثی کردن اثر درمانی) باشند.³⁵
• تداخلات دارویی: زمانی رخ می‌دهند که فرمولاسیون یک دارو قبل از تجویز توسط داروی دیگر تغییر می‌کند، مانند ناسازگاری‌های فیزیکی در تزریق‌ها.³⁷ درک مکانیسم پشت این تداخلات به پزشکان و والدین کمک می‌کند تا خطرات را بهتر ارزیابی کرده و راهکارهای مدیریتی مناسب‌تری (مانند تنظیم دوز، تغییر زمان مصرف یا انتخاب جایگزین) را اتخاذ کنند.

دسته‌بندی‌های رایج داروها با تداخلات مهم در کودکان:

• پلی‌فارماسی (مصرف همزمان چندین دارو): مصرف همزمان چندین دارو یک عامل خطر اصلی برای تداخلات دارویی در کودکان است، به ویژه در بیماران بستری یا دارای بیماری‌های مزمن.³⁸
• داروهای ضدعفونی‌کننده (Anti-infectives): این دسته از داروها رایج‌ترین گروه دارویی در تداخلات مهم بالینی (C و D) هستند که ۳۶% از این تداخلات را شامل می‌شوند.³⁸ به عنوان مثال، کلاریترومایسین (یک ماکرولید) با بودزوناید (یک کورتیکواستروئید استنشاقی) تداخل قابل توجهی دارد.³⁸ ماکرولیدها (مانند اریترومایسین، کلاریترومایسین) می‌توانند آنزیم‌های CYP3A4 را مهار کنند که منجر به افزایش سطح داروهای دیگر مانند متیل‌پردنیزولون، کاربامازپین و برخی آنتی‌هیستامین‌ها می‌شود.⁴⁴ ریفامپیسین (یک القاکننده قوی CYP3A4) می‌تواند متابولیسم داروهایی مانند وارفارین و پاراستامول را افزایش داده و اثربخشی آن‌ها را کاهش دهد یا سمیت را افزایش دهد.⁴⁴ این مثال‌ها به صورت ملموس نشان می‌دهند که چگونه تفاوت‌های متابولیکی در کودکان می‌توانند منجر به عوارض جدی شوند.
• داروهای سیستم عصبی مرکزی (CNS Drugs): این گروه شامل اوپیوئیدها، بنزودیازپین‌ها و داروهای ضد صرع است. ترکیب اوپیوئیدها و بنزودیازپین‌ها می‌تواند منجر به دپرسیون تنفسی جدی و حتی کشنده شود.³⁹ داروهای ضد صرع (AEDs) به دلیل توانایی‌شان در القا یا مهار آنزیم‌های متابولیزه‌کننده دارو، مستعد تداخلات فارماکوکینتیک هستند.⁵² کاربامازپین، فنوباربیتال و فنی‌توئین القاکننده‌های قوی هستند که می‌توانند سطح داروهای دیگر (مانند لاموتریژین، والپروئیک اسید، قرص‌های ضد بارداری) را کاهش دهند.⁵² والپروئیک اسید یک مهارکننده وسیع آنزیمی است که می‌تواند سطح داروهایی مانند لاموتریژین و فنوباربیتال را افزایش دهد.⁵² این پیچیدگی‌ها نیاز به نظارت دقیق و تنظیم دوز را برجسته می‌کند.
• داروهای تنفسی (Respiratory Drugs): مانند سالبوتامول و بودزوناید.³⁸ بتا-بلاکر‌های غیراختصاصی (مانند پروپرانولول) در بیماران آسمی منع مصرف دارند زیرا می‌توانند باعث برونکواسپاسم شوند.⁵⁵
• داروهای ضد درد (Analgesics): استامینوفن و NSAIDs (مانند ایبوپروفن) از رایج‌ترین داروهای تجویزشده برای درد خفیف تا متوسط در کودکان هستند.⁵⁹ ترکیب استامینوفن و NSAIDs می‌تواند اثربخشی ضد درد را افزایش دهد و عوارض جانبی اوپیوئیدها را کاهش دهد.⁶⁰ اما نکته بسیار مهم این است که استامینوفن دارای شاخص درمانی باریکی است و مصرف بیش از حد آن می‌تواند منجر به سمیت کبدی کشنده شود.⁶¹ با توجه به اینکه استامینوفن در فرمولاسیون‌های مختلف و در ترکیب با سایر داروها (مانند داروهای سرماخوردگی) موجود است، خطر مصرف بیش از حد تصادفی در کودکان بسیار بالاست.⁶⁰ والدین باید از مصرف همزمان چندین محصول حاوی استامینوفن آگاه باشند و بر روی برچسب‌ها دقت کنند.
• داروهای ADHD: متیل‌فنیدیت می‌تواند سطح داروهای ضد انعقاد (وارفارین)، داروهای ضد صرع (فنوباربیتال، فنی‌توئین)، و برخی داروهای ضدافسردگی را افزایش دهد.⁶³ ترکیب آن با MAOIs یا وازوپرسورها می‌تواند منجر به افزایش خطرناک فشار خون شود.⁶³
• لیست KIDs (Key Potentially Inappropriate Drugs in Pediatrics): این لیست جامع، داروهایی را که به دلیل خطر بالای عوارض جانبی برای کودکان زیر ۱۸ سال نامناسب تلقی می‌شوند، شناسایی می‌کند.⁶⁵ این لیست به پزشکان کمک می‌کند تا داروهای با ریسک بالا را شناسایی کرده و از آن‌ها اجتناب کنند یا با احتیاط فراوان استفاده کنند.⁶⁵

نقش داروسازان و آموزش والدین در پیشگیری از تداخلات:

داروسازان اطفال متخصصانی هستند که در تضمین ایمنی داروها در کودکان نقش حیاتی دارند.⁶⁷ آن‌ها در تنظیم دوزهای دقیق بر اساس وزن و سن، تهیه فرمولاسیون‌های مناسب برای کودکان (مانند مایعات)، و توسعه پروتکل‌های ایمنی دارو در بیمارستان‌ها مشارکت دارند.⁶⁸ “مصالحه دارویی” (Medication Reconciliation) فرآیند بررسی جامع تمام داروهای بیمار (نسخه‌ای و بدون نسخه) برای جلوگیری از خطاها و اطمینان از مناسب بودن داروها است.⁶⁹ این امر به ویژه در انتقال مراقبت (مانند ترخیص از بیمارستان) حیاتی است.⁶⁷

آموزش والدین و مراقبان نیز نقش کلیدی در پیشگیری از تداخلات و خطاهای دارویی دارد. پرستاران و داروسازان باید والدین را در مورد شیوه‌های ایمن مصرف دارو آموزش دهند.⁷¹ استفاده از زبان ساده و اجتناب از اصطلاحات پزشکی ضروری است.⁷¹ تأکید بر استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری دقیق (سرنگ، قطره‌چکان) همراه با دارو، به جای قاشق‌های خانگی که می‌توانند منجر به خطاهای دوز شوند، بسیار مهم است.⁷¹ روش “Teach-Back” (از مراقب بخواهید دستورالعمل‌ها را با کلمات خود تکرار کند) برای اطمینان از درک صحیح اطلاعات دارویی توصیه می‌شود.⁷¹ همچنین، والدین باید از علائم و نشانه‌های عوارض جانبی و تداخلات دارویی آگاه باشند.⁷¹ داده‌ها نشان می‌دهند که سطح سواد سلامت مراقبان به شدت بر ایمنی دارو تأثیر می‌گذارد و مراقبان با سواد سلامت پایین‌تر در معرض خطر بیشتری برای خطاهای دارویی هستند.⁶⁹ این موضوع بر نیاز به استراتژی‌های آموزشی فعال و شخصی‌سازی‌شده تأکید می‌کند تا اطمینان حاصل شود که والدین نه تنها اطلاعات را دریافت می‌کنند، بلکه آن را درک کرده و به کار می‌برند، که این امر برای بهبود نتایج سلامت کودکان حیاتی است.

مراقبت از والدین: مدیریت استرس و حمایت

مراقبت از یک نوزاد کولیکی می‌تواند بسیار طاقت‌فرسا باشد. طبیعی است که والدین احساس درماندگی، گناه یا عصبانیت کنند.³ این وضعیت عاطفی و روانی بالا، بر توانایی والدین در آرام کردن نوزاد نیز تأثیر می‌گذارد. بنابراین، حمایت روانشناختی و تاب‌آوری والدین به عنوان یک عامل کلیدی در مدیریت کولیک مطرح می‌شود.

والدین باید به نوبت از نوزاد مراقبت کنند یا از دوستان و اعضای خانواده کمک بگیرند تا بتوانند استراحت کنند و از خانه خارج شوند.⁵ اگر هیچ بزرگسال دیگری برای کمک در دسترس نیست، اشکالی ندارد که نوزاد را برای چند دقیقه در گهواره یا مکانی امن قرار دهید و اتاق را ترک کنید تا خودتان آرام شوید.⁵ این کار به بازیابی آرامش و توانایی مقابله با استرس کمک می‌کند.

مهم‌ترین نکته این است که کولیک یک وضعیت موقتی است و معمولاً تا ۳ تا ۴ ماهگی و حداکثر تا ۶ ماهگی بهبود می‌یابد.³ موفقیت شما به عنوان یک والد با میزان گریه نوزادتان سنجیده نمی‌شود؛ کولیک نتیجه والدگری ضعیف نیست و گریه‌های غیرقابل تسکین نشانه طرد شدن شما توسط نوزاد نیست.⁵ این یادآوری‌ها به والدین امیدواری می‌دهد و بار روانی آن‌ها را کاهش می‌دهد. این رویکرد جامع، مقاله را برای مخاطب هدف بسیار ارزشمند و همدلانه می‌کند و از منظر سلامت عمومی نیز حیاتی است.

نتیجه‌گیری: امید و راهنمایی برای خانواده‌ها

کولیک نوزادی یک چالش رایج اما موقتی است که والدین زیادی با آن روبرو هستند. در حالی که علت دقیق آن ناشناخته است، ترکیبی از عوامل فیزیولوژیکی و محیطی در آن نقش دارند. بهترین راهکار برای مدیریت کولیک، ترکیبی از روش‌های آرام‌سازی رفتاری، تنظیمات تغذیه‌ای (در صورت لزوم و با مشورت پزشک) و درک علمی از وضعیت نوزاد است.

همیشه با پزشک اطفال خود مشورت کنید، به ویژه در صورت وجود “پرچم‌های قرمز” که نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر هستند، یا قبل از شروع هرگونه درمان دارویی یا جایگزین. تفاوت‌های فارماکوکینتیک در کودکان، نیاز به دقت فراوان در تجویز داروها و آگاهی از تداخلات دارویی را ایجاب می‌کند. نقش داروسازان در تنظیم دوزهای دقیق و آموزش والدین در مورد مصرف ایمن داروها بسیار حیاتی است.

به یاد داشته باشید که این دوران سخت خواهد گذشت و شما تنها نیستید. مراقبت از خودتان به اندازه مراقبت از نوزادتان اهمیت دارد. با صبر، جستجوی حمایت و راهنمایی صحیح، می‌توانید این مرحله را پشت سر بگذارید و پیوند خود را با نوزادتان تقویت کنید. این گزارش به عنوان یک منبع علمی و در عین حال همدلانه، به والدین کمک می‌کند تا با آگاهی و آرامش بیشتری با چالش کولیک نوزادی روبرو شوند.

Works cited

1. Approach to infantile colic in primary care – Singapore Medical Journal, accessed May 30, 2025, http://www.smj.org.sg/sites/default/files/SMJ-60-12.pdf
2. Rome IV Diagnostic Criteria for Infant Colic – MDCalc, accessed May 30, 2025, https://www.mdcalc.com/calc/10316/rome-iv-diagnostic-criteria-infant-colic
3. Colic | Johns Hopkins Medicine, accessed May 30, 2025, https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/colic
4. Colic and Gas | Children’s Hospital of Philadelphia, accessed May 30, 2025, https://www.chop.edu/conditions-diseases/colic-and-gas
5. Colic – Diagnosis & treatment – Mayo Clinic, accessed May 30, 2025, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colic/diagnosis-treatment/drc-20371081
6. Colic – Symptoms & causes – Mayo Clinic, accessed May 30, 2025, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colic/symptoms-causes/syc-20371074
7. Colic – NHS, accessed May 30, 2025, https://www.nhs.uk/conditions/colic/
8. Colic Relief Tips for Parents – HealthyChildren.org, accessed May 30, 2025, https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/crying-colic/Pages/Colic.aspx
9. Colic in Babies and Infants: Symptoms & Treatment – Patient.info, accessed May 30, 2025, https://patient.info/childrens-health/colic-in-babies-and-infants
10. Infantile Colic guidance – North & East Devon Formulary, accessed May 30, 2025, https://northeast.devonformularyguidance.nhs.uk/formulary/chapters/1-gastrointestinal/infantile-colic
11. Colic in Babies: Causes, Symptoms, and Remedies – Pampers, accessed May 30, 2025, https://www.pampers.com/en-us/baby/newborn/article/what-is-colic-symptoms-and-remedies
12. Colic – Breastfeeding challenges – Start for Life – NHS, accessed May 30, 2025, https://www.nhs.uk/start-for-life/baby/feeding-your-baby/breastfeeding/breastfeeding-challenges/colic/
13. Infantile Colic: New Insights into an Old Problem – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6659398/
14. Dietary manipulations for infantile colic – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2791658/
15. publications.aap.org, accessed May 30, 2025, https://publications.aap.org/pediatriccare/book/348/chapter/5778005/Colic-Chapter-231#:~:text=After%20first%20making%20sure%20that,such%20as%20rocking%20or%20swinging.
16. Natural Remedies for Colic, accessed May 30, 2025, https://naturemed.org/natural-remedies-for-colic/
17. Gas Relief for Babies – HealthyChildren.org, accessed May 30, 2025, https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/diapers-clothing/Pages/Breaking-Up-Gas.aspx
18. Caring for your Baby with Colic – Children’s Medical Association, accessed May 30, 2025, https://www.childrensmedicalassociation.com/caring-for-your-baby-with-colic
19. Colic in infants – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4531337/
20. Baby Probiotics: A Complete Guide to Treating Colic, accessed May 30, 2025, https://cdhf.ca/en/baby-probiotics-a-complete-guide-to-treating-colic/
21. Do Probiotics Help Treat Colic in Babies? – Consensus: AI Search Engine for Research, accessed May 30, 2025, https://consensus.app/home/blog/do-probiotics-help-treat-colic-in-babies/
22. Efficacy and safety of APT198K for the treatment of infantile colic: a pilot study, accessed May 30, 2025, https://becarispublishing.com/doi/10.2217/cer-2016-0059
23. Effect of lactase supplementation on infant colic: Systematic review of randomized controlled trials – PubMed, accessed May 30, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38426798/
24. The Truth About Colic Medications: Are They as Effective as They Claim – Baby Care Advice, accessed May 30, 2025, https://www.babycareadvice.com/blogs/medications/colic-medications
25. Gripe Water for Newborns and Babies – What to Expect, accessed May 30, 2025, https://www.whattoexpect.com/first-year/gripe-water
26. Gripe Water for Babies: Is It Safe? – GoodRx, accessed May 30, 2025, https://www.goodrx.com/health-topic/childrens-health/gripe-water-for-babies
27. Does Your Infant Suffer From Colic? – Nurture Family Chiropractic, accessed May 30, 2025, https://www.nurturefamilychiro.com/colic/
28. Manipulative therapies for infantile colic – Cochrane, accessed May 30, 2025, https://www.cochrane.org/CD004796/BEHAV_manipulative-therapies-for-infantile-colic
29. Colic in infants – E-lactancia, accessed May 30, 2025, https://www.e-lactancia.org/media/papers/SimeticonaBF-ClinEv2010.pdf
30. Osteopathic treatment of infants with infantile colic/excessive crying: a prospective, multicentric, randomized controlled trial and nested observational trial – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11783941/
31. Cranial Osteopathy for Babies | The Mindful Birth Group, accessed May 30, 2025, https://www.themindfulbirthgroup.com/parents/blog/cranial-osteopathy-for-babies/
32. Paediatric pharmacokinetics: key considerations – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4345950/
33. Pharmacokinetics of drugs: newborn perspective – Bansal – Pediatric Medicine, accessed May 30, 2025, https://pm.amegroups.org/article/view/7227/html
34. Pharmacokinetics in Children – Pediatrics – Merck Manual …, accessed May 30, 2025, https://www.merckmanuals.com/professional/pediatrics/principles-of-drug-treatment-in-children/pharmacokinetics-in-children
35. Understanding drug interactions – SPS – Specialist Pharmacy …, accessed May 30, 2025, https://www.sps.nhs.uk/articles/understanding-drug-interactions/
36. Drug Interactions | Pharmacotherapy | Paediatrics | Ciprofloxacin | Pharmacokinetics – Indian Journal of Pharmaceutical Sciences, accessed May 30, 2025, https://www.ijpsonline.com/articles/pharmacological-interactions-among-paediatrics-in-tertiary-care-hospital-5420.html?view=mobile
37. Profile of drug interactions in hospitalized children, accessed May 30, 2025, https://scielo.isciii.es/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1885-642X2007000400003
38. turkarchpediatr.org, accessed May 30, 2025, https://turkarchpediatr.org/Content/files/sayilar/5/TPA_55_1_30_38%5BA%5D%20(1).pdf
39. Pediatric Drug-Drug Interaction Evaluation: Drug, Patient Population, and Methodological Considerations – PMC – PubMed Central, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8500325/
40. Potential drug-drug interactions and their risk factors in pediatric patients admitted to the emergency department of a tertiary care hospital in Mexico, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5755936/
41. Polypharmacy And Drug Interactions in Pediatric Prescribing A – Hospital Pharmacology, accessed May 30, 2025, https://www.hophonline.org/wp-content/uploads/2025/05/HOPH20251211620-1627.pdf
42. Evaluation of potential drug-drug interactions in a pediatric population – PubMed Central, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7096558/
43. Drug Interactions between budesonide and clarithromycin – Drugs.com, accessed May 30, 2025, https://www.drugs.com/drug-interactions/budesonide-with-clarithromycin-431-0-685-0.html
44. The incidence and clinical relevance of drug interactions in …, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3543549/
45. Macrolides – HSE.ie, accessed May 30, 2025, https://www.hse.ie/eng/services/list/2/gp/antibiotic-prescribing/drug-interactions/macrolides.html
46. Macrolide Antibiotics – Nursing CE Central, accessed May 30, 2025, https://nursingcecentral.com/macrolide-antibiotics/
47. 11 Carbamazepine: A Review of its Use in Children with Epilepsy – Pediatric Pharmacotherapy, accessed May 30, 2025, https://med.virginia.edu/pediatrics/wp-content/uploads/sites/237/2015/12/199611.pdf
48. Warfarin-Rifampin Drug Interaction in a Pediatric Patient – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5640306/
49. Rifampin (oral route) – Mayo Clinic, accessed May 30, 2025, https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/rifampin-oral-route/description/drg-20065839
50. Benzodiazepine Toxicity – StatPearls – NCBI Bookshelf, accessed May 30, 2025, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482238/
51. Benzodiazepines and opioids: reminder of risk of potentially fatal respiratory depression, accessed May 30, 2025, https://www.gov.uk/drug-safety-update/benzodiazepines-and-opioids-reminder-of-risk-of-potentially-fatal-respiratory-depression
52. Antiepileptic Drug Interactions – Principles and Clinical Implications …, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3001218/
53. Valproic acid (oral route) – Mayo Clinic, accessed May 30, 2025, https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/valproic-acid-oral-route/description/drg-20072931
54. Valproic Acid and Derivatives: Pediatric Medication | Memorial Sloan Kettering Cancer Center, accessed May 30, 2025, https://www.mskcc.org/cancer-care/patient-education/medications/pediatric/valproic-acid-and-derivatives
55. Classes of Drugs You May Need to Avoid With Asthma – GoodRx, accessed May 30, 2025, https://www.goodrx.com/conditions/asthma/class-of-drugs-to-avoid-with-asthma
56. Medicines Can Trigger Asthma | AAFA.org, accessed May 30, 2025, https://aafa.org/asthma/asthma-triggers-causes/medicines/
57. New onset bronchial asthma following oral propranolol for infantile hemangioma – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11914800/
58. Drug Interaction Report: Ventolin, propranolol – Drugs.com, accessed May 30, 2025, https://www.drugs.com/interactions-check.php?drug_list=109-2463,1956-0&professional=1
59. Pediatric Pain Management: A Review – PMC – PubMed Central, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6179554/
60. Acute pain management in children – PMC – PubMed Central, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3004641/
61. Acetaminophen (oral route, rectal route) – Mayo Clinic, accessed May 30, 2025, https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/acetaminophen-oral-route-rectal-route/description/drg-20068480
62. Tylenol Children’s oral: Uses, Side Effects, Interactions, Pictures, Warnings & – WebMD, accessed May 30, 2025, https://www.webmd.com/drugs/2/drug-3171/tylenol-childrens-oral/details
63. 6 Methylphenidate (Ritalin) Interactions to Watch for – GoodRx, accessed May 30, 2025, https://www.goodrx.com/methylphenidate/interactions
64. Pediatric Pharmacotherapy – University of Virginia School of Medicine, accessed May 30, 2025, https://med.virginia.edu/pediatrics/wp-content/uploads/sites/237/2015/12/200202.pdf
65. Key Potentially Inappropriate Drugs in Pediatrics: The KIDs List – PMC, accessed May 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7134587/
66. Key Potentially Inappropriate Drugs in Pediatrics: The KIDs List – AAFP, accessed May 30, 2025, https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0515/p633.html
67. Pharmacist’s Role in Medication Safety | PSNet, accessed May 30, 2025, https://psnet.ahrq.gov/primer/pharmacists-role-medication-safety
68. The Vital Role of Pediatric Clinical Pharmacists: Insights from Nicklaus Children’s Hospital, accessed May 30, 2025, https://doseme-rx.com/vancomycin/article/the-vital-role-of-pediatric-clinical-pharmacists
69. The Importance of Medication Management in Pediatric Home Health Care – Pedistat, accessed May 30, 2025, https://www.pedistat.com/blog/the-importance-of-medication-management-in-pediatric-home-health-care
70. Reducing Discharge Medication Reconciliation Errors at a Pediatric Neurology Inpatient Unit, accessed May 30, 2025, https://www.neurology.org/doi/10.1212/CPJ.0000000000200270
71. How to counsel caregivers on pediatric medications – SingleCare, accessed May 30, 2025, https://www.singlecare.com/blog/counseling-caregivers-on-pediatric-medications/