برونشیولیت یک عفونت ویروسی شایع است که عمدتاً در نوزادان و کودکان خردسال زیر دو سال رخ می‌دهد و شایع‌ترین عامل آن ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) است. بر اساس کتاب نلسون، این بیماری اغلب در پاییز و زمستان مشاهده می‌شود و می‌تواند به علت تورم و التهاب در برونشیول‌ها (راه‌های هوایی کوچک ریه) موجب ایجاد انسداد و مشکل در تنفس شود.
علائم بالینی برونشیولیت (بر اساس نلسون)
- آغاز علائم مشابه سرماخوردگی: آبریزش بینی، سرفه خفیف و گاهی تب.
- تشدید علائم تنفسی: با پیشرفت بیماری، سرفه‌ها شدیدتر می‌شود و خس‌خس سینه به‌وجود می‌آید.
- تاکی‌پنه (تنفس سریع): تعداد تنفس ممکن است بیشتر از حد نرمال باشد (بیش از 60 تنفس در دقیقه).
- رتراکسیون (فرورفتگی پوست بین دنده‌ها هنگام نفس‌کشیدن): علامتی از سختی در نفس کشیدن.
- کاهش اشتها: به دلیل سختی در تنفس و سرفه، کودک ممکن است تمایلی به غذا خوردن نداشته باشد.
- کاهش اکسیژن خون (هیپوکسمی): کاهش سطح اکسیژن خون، که در برخی موارد نیاز به اندازه‌گیری اکسیژن خون توسط پالس‌اکسیمتر دارد.
- توقف تنفس (آپنه): در نوزادان به ویژه در نوزادان نارس، توقف کوتاه مدت تنفس ممکن است رخ دهد.
تشخیص برونشیولیت بر اساس نلسون
تشخیص بالینی برونشیولیت از طریق تاریخچه بیماری و معاینه فیزیکی انجام می‌شود. ابزارهای تشخیصی در موارد شدید یا برای افتراق برونشیولیت از سایر بیماری‌ها استفاده می‌شوند:
پالس‌اکسیمتر: برای ارزیابی سطح اکسیژن خون.
رادیوگرافی قفسه سینه: معمولاً نیازی به عکس‌برداری نیست، مگر برای افتراق عوارض احتمالی مانند پنومونی.
تست‌های تشخیصی ویروسی: تست تشخیصی سریع برای شناسایی RSV یا سایر ویروس‌های تنفسی.
درمان برونشیولیت (بر اساس نلسون)
برونشیولیت راهنمایی برای پزشکان
درمان برونشیولیت به شدت علائم و وضعیت کودک بستگی دارد. درمان حمایتی پایه اصلی مدیریت این بیماری است:
- مرطوب‌سازی هوا: استفاده از دستگاه بخور سرد می‌تواند به بهبود علائم تنفسی کمک کند.
- مایعات کافی: هیدراسیون مناسب از طریق خوراکی یا در موارد شدیدتر از طریق وریدی.
- کنترل تب: با استفاده از داروهای ضدتب مانند استامینوفن (تای‌لِنول) برای کاهش تب و بهبود راحتی کودک.
- مراقبت اکسیژن: در مواردی که هیپوکسمی وجود دارد، اکسیژن‌درمانی ضروری است.
- درمان دارویی:
بر اساس نلسون، استفاده از برونکودیلاتورها (مانند آلبوترول) معمولاً توصیه نمی‌شود، مگر در موارد خاص با پاسخ مثبت به تست‌های اولیه.
کورتیکواستروئیدها به طور معمول مؤثر نیستند و برای درمان برونشیولیت توصیه نمی‌شوند.
ریباویرین، یک داروی ضدویروسی، تنها در موارد خاص و بسیار شدید یا در کودکان مبتلا به نقص ایمنی استفاده می‌شود.
بستری و مدیریت بیمارستانی
در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری کودک در بیمارستان وجود داشته باشد. شاخص‌های بستری شامل:
هیپوکسمی (سطح اکسیژن خون پایین).
تاکی‌پنه شدید (تنفس سریع شدید).
توقف تنفس (آپنه).
کم‌آبی شدید. در بیمارستان، اکسیژن‌درمانی، هیدراسیون و پایش دقیق وضعیت تنفسی انجام می‌شود.
پیشگیری از برونشیولیت (بر اساس نلسون)
ایمن‌سازی غیرمستقیم: در کودکان با ریسک بالا (مانند نوزادان نارس یا کودکانی با بیماری‌های قلبی و ریوی)، استفاده از پالیویزوماب (Palivizumab) که یک آنتی‌بادی مونوکلونال است، برای پیشگیری از عفونت RSV توصیه می‌شود.
شستشوی دست‌ها: رعایت بهداشت دست‌ها برای جلوگیری از انتشار ویروس‌ها بسیار مهم است.
اجتناب از تماس با افراد مبتلا به سرماخوردگی: دور نگه داشتن کودکان از محیط‌هایی که در آن افراد بیمار حضور دارند.
عدم تماس با دود سیگار: قرار گرفتن در معرض دود سیگار می‌تواند ریسک عفونت‌های تنفسی را افزایش دهد.
پیش‌آگهی برونشیولیت
اکثر کودکان مبتلا به برونشیولیت با درمان‌های حمایتی در منزل بهبود می‌یابند و تنها درصد کمی از آن‌ها نیاز به بستری دارند. با این حال، نوزادان نارس، کودکان با بیماری‌های زمینه‌ای یا نقص ایمنی ممکن است در معرض خطر بیشتری برای عوارض قرار داشته باشند.
