مقدمه
در هفته‌های اخیر، مواردی از عفونت چشمی با علائم التهاب، قرمزی، سوزش و ترشح چرکی گزارش شده است. این بیماری که به نام “کرونای چشمی” شناخته شده، در واقع ناشی از آدنوویروس است که علاوه بر دستگاه تنفسی، چشم‌ها را نیز درگیر می‌کند. این مقاله به بررسی دقیق این ویروس، نحوه انتقال، علائم، تشخیص و درمان آن در کودکان و بزرگسالان می‌پردازد.
ویروس‌شناسی و راه‌های انتقال
آدنوویروس‌ها گروهی از ویروس‌های بدون پوشش و دارای DNA دو رشته‌ای هستند که می‌توانند دستگاه تنفسی، دستگاه گوارش و چشم را آلوده کنند. این ویروس‌ها بسیار مقاوم بوده و می‌توانند روی سطوح مختلف برای مدت طولانی باقی بمانند.
راه‌های انتقال
- تماس مستقیم با ترشحات چشمی فرد آلوده
- لمس سطوح آلوده و سپس تماس دست با چشم
- استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند حوله، دستمال، عینک و لنزهای تماسی
- انتقال از طریق قطرات تنفسی ناشی از عطسه و سرفه
علائم بالینی
دوره کمون: ۲ تا ۱۴ روز (متوسط ۵ تا ۷ روز)
علائم چشمی
- قرمزی چشم (ملتحمه یک‌طرفه یا دوطرفه)
- سوزش، خارش و احساس جسم خارجی در چشم
- ترشحات آبکی یا چرکی
- تورم پلک‌ها
- افزایش حساسیت به نور (فتوفوبی)
- کاهش موقت بینایی در برخی موارد شدید
علائم همراه (غیر چشمی)
- تب خفیف تا متوسط
- گلودرد، سرفه و آبریزش بینی (درگیری همزمان با سیستم تنفسی)
- سردرد و درد عضلانی
- التهاب گره‌های لنفاوی اطراف گوش
تشخیص ویروس چشمی
تشخیص این ویروس معمولاً بر اساس علائم بالینی انجام می‌شود، اما در موارد شدید یا مشکوک، از تست‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود:
- اسمیر و کشت ترشحات چشمی: جهت بررسی وجود سلول‌های التهابی و رد عفونت‌های باکتریایی
- PCR ویروسی: جهت شناسایی آدنوویروس از نمونه ترشحات چشمی
- فلوروسین تست: برای رد زخم‌های قرنیه ناشی از سایر عفونت‌ها
- معاینه با اسلیت لمپ: جهت بررسی شدت التهاب ملتحمه و قرنیه
درمان در کودکان و بزرگسالان
از آنجا که این ویروس خودمحدودشونده است، درمان بیشتر حمایتی است و هدف آن کاهش علائم و پیشگیری از عفونت ثانویه است.
درمان در کودکان
- کمپرس سرد: برای کاهش التهاب و تورم پلک
- اشک مصنوعی (قطره‌های چشمی بدون مواد نگهدارنده): جهت تسکین خشکی و سوزش
- تمیز کردن ترشحات: با گاز استریل و سرم فیزیولوژی
- اجتناب از تماس با دیگران: برای جلوگیری از انتقال ویروس
- آنتی‌بیوتیک‌های موضعی (در موارد مشکوک به عفونت ثانویه باکتریایی): مانند قطره سیپروفلوکساسین یا اریترومایسین
درمان در بزرگسالان
- استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی و ضد التهاب: مانند قطره نفازولین-فنیرامین برای کاهش التهاب و خارش
- ضد التهاب‌های موضعی: در موارد شدید، کورتیکواستروئیدهای موضعی مانند پردنیزولون ۱% (تحت نظر پزشک)
- داروهای ضدویروسی موضعی: در موارد نادر که درگیری قرنیه وجود دارد، قطره گانسیکلوویر ممکن است توصیه شود
- مسکن‌های خوراکی: مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش تب و درد
موارد شدید که نیاز به مراجعه به پزشک دارند
- درگیری شدید قرنیه با کاهش بینایی
- تداوم علائم بیش از ۲ هفته
- ترشحات چرکی غلیظ و زردرنگ (مشکوک به عفونت باکتریایی)
- درد شدید چشم یا حساسیت بیش از حد به نور
پیشگیری و کنترل انتشار ویروس
- شست‌وشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون
- عدم لمس چشم‌ها با دست‌های آلوده
- پرهیز از استفاده مشترک از وسایل شخصی
- ضدعفونی سطوحی که در تماس مداوم با دست‌ها قرار دارند
- استفاده از دستمال کاغذی هنگام عطسه یا سرفه و دور انداختن آن بلافاصله
نتیجه‌گیری
ویروس چشمی جدید که در ایران شیوع یافته، نوعی آدنوویروس است که باعث التهاب ملتحمه می‌شود و می‌تواند علائم تنفسی نیز داشته باشد. این بیماری خوش‌خیم است و معمولاً بدون نیاز به درمان خاص، ظرف یک تا دو هفته بهبود می‌یابد. رعایت اصول بهداشتی و درمان‌های حمایتی نقش مهمی در مدیریت و پیشگیری از گسترش این عفونت دارند.
